Ambicije, još više postignuto približavanje „pobedničkom“ SNS, često stvaranjem i „čudnih“, širokih ideološki veoma raznorodnih koalicija sa „naprednjacima“ (a ponekad i direktno suprotstavljenih izbornoj volji birača iskazanih na izborima) ili naknadnim uključivanjem SNS u lokalnu vlast, najčešće je opravdavano opštom floskulom prema kojoj ideologija i visoka politika nije toliko ni bitna na lokalnom nivou. „Mi smo svi na ovom malom terenu povezani rodbinski i kumovski – iako smo malo politički zagriženi“ – čak je svedočio, primera radi, jedan od sagovornika.
Stupanje u politički brak na vlasti sa SNS racionalizovano je detaljnije tumačenjem prema kojem je to način prihvatanja realnosti i obezbeđenja političke stabilnosti u lokalnom okruženju. „Uvažavamo aktuelnu političku situaciju na republičkom nivou, a za malu opštinu važan je konsenzus svih političkih partija“ – govorili su recimo u Alibunaru, mestu koje je postalo u izvesnom smislu i simbol za politički apsurd, budući da je tu na izborima ubedljivo trijumfovala DS, a da je sve skoro sve poluge vlasti predala SNS, koji je na izborima dobio minornu podršku. Objašnjenje demokrata iz Alibunara da bi „bilo neodgovorno da je DS zatvorila vrata pred republičkom vlašću“, nadalje, na tragu je i najčešćih racionalnih „računica“, posebno manjih i nedovoljno razvijenih sredina čiji budžeti ne daju mogućnosti za iole ozbiljniji lokalni projekat bez pomoći pokrajinskih, a posebno republičkih fondova. U takvoj ekonomskoj i razvojnoj računici očigledno se krije i objašnjenje zbog čega je kooptiranje nosećih vladajućih stranaka i sa pokrajinskog i sa republičkog nivoa vlasti najmasovnije izraženo upravo na terenu južnog Banata, naročito među manjim, nedovoljno razvijenim ili izrazito siromašnim opštinama.
O prisutnom stavu da od približavanja SNS i dovođenja te stranke na vlast opštine mogu direktno ekonomski profitirati, svedoči i primer iz Beočina (gde su se pokušaji „upodobljavanja“ pokazali neuspešnim), gde zagovornik takvih promena na račun aktuelne vlasti iznosi optužbe da su „oni uzurpirali pravo Beočinaca da sarađuju sa republičkom vladom i da dobiju radna mesta, dakle oni su zaključali 16.000 Beočinaca zbog svoje sebičnosti”. Drugo je, naravno, pitanje koliko su takve ekonomske računice zbilja i utemeljene. Ostaje tek da se vidi koliko su vojvođanske opštine sa vlašću bliskoj naprednjacima zaista i ostvarile svoje nade i razvojne benefite. S jedne strane, recimo, tu je i primer Stare Pazove, jedne od retkih opština koje su u proteklom periodu uspele da dovedu nove investitore i gde je dobar deo obećanja o infrastrukturnom opremanju realizovan, ali očigledno, uz „pomoć prijatelja“, jer se dobar deo ovih radova realizuje zahvaljujući svesrdnoj pomoći sa republičkog nivoa. Rekonstrukciju puta prema Batajnici radili su Putevi Srbije, koji će raditi i novu petlju kod Nove Pazove. Pojedine infrastrukturne radove finansiralo je ministarstvo za građevinarstvo, a ministarstvo za saobraćaj je dalo novac za veći deo putarskih radova. Osim finansijske pomoći iz republike, uočljivo je bilo da su se državni čelnici u više navrata vrlo rado slikali u Staroj Pazovi i hvalili odličnim rezultatima ove opštine na polju privlačenja investicija i kreiranja dobrog poslovnog ambijenta. Simptomatično, međutim, ipak može da bude i svedočenje iz Titela, gde su izbori 2012. posle 12 godina promenili lokalnu vlast i doveli SNS u vladajuću poziciju, a gde predsednik opštine iz redova SNS iznosi: „Smatram da smo pomalo u zapećku i da nas ljudi zaobilaze. Sa Pokrajinom je malo drugačija situacija, ali izostaje saradnja sa Republikom; međutim, mogu ih razumeti jer su oni okupirani svojim problemima trenutno“.
Sasvim specifičnu računicu o „nacionalnom upodobljavanju“ izneo je u Malom Iđošu tamošnji čelnik SVM, koji je lane nakon prekomponovanja vlasti, kada je smenjena koalicija DS, SPS-Jedinstvena Srbija (JS), URS i Grupa građana “Mali akcionari, oštećeni radnici, poljoprivrednici i poniženi građani opštine”, a vlast preuzela koalicija SVM-SPS-SNS – izrazio stavom „da je nelogično da partija koja predstavlja većinsko stanovništvo u opštini bude u opoziciji“. SVM je, inače, u koaliciji na vlasti sa SNS u sedam opština (Bačka Palanka, Kovin, Kula, Subotica, Zrenjanin, Kikinda i Mali Iđoš). Prema onima koji svode „bilanse upodobljavanja“, manje-više očekivano, u postupodobljenom periodu, u Malom Iđošu su utihnule i optužbe na račun čelnika SVM o neracionalnom trošenju budžeta i sumnjivim odlukama u vezi sa tamošnjim investicionim parkom iz perioda od 2004-2011 godine, kada je SVM bio na vlasti. Novi koalicioni partneri nisu se sukobili ni oko pitanja „crnogorskog jezika“ koji je u službenu upotrebu 2010. godine uveo SVM, a danas je u partnerstvu sa SPS, čiji ga je predsednik opštine u nekoliko navrata okarakterisao „nepostojećim jezikom“.
Računica „upodobljenosti“ pokazala je na brojnim primerima i da je prekomponovanje i naknadno kooptiranje „pobednika“ u vlast kao po pravilu uvećala i račun javne vlasti, povećanjem broja funkcionera i zaposlenih u upravi, a ne njihovom preraspodelom. Primera radi, u Vršcu prilikom prekomponovanja nijedna stranka nije izgubila svoje resore, dok je SNS dobila mesto zamenika predsednika opštine, a opštinsko veće prošireno je sa dva resora za njihove kadrove. Ili: u Sremskim Karlovcima je kadar SNS izabran za čelnika opštinske skupštine – umesto ranijeg iz URS, ali je ovaj postao zamenik predsednika opštine, što je novouvedena funkcija. Prošireno je i opštinsko veće za jednog člana, a SNS je dobio i dva mesta u upravnom odboru tamošnje turističke organizacije…
U uslovima pretežno predimenzioniranih lokalnih uprava, u saldo prekomponovanja vlasti ušle su i pojedine polemike oko razmeštanja zaposlenih u upravi. Tako je u Kikindi, gde je SNS nakon četrvtog pokušaja “prekomponovala” vlast, tridesetak stalno zaposlenih u Opštinskoj upravi raspoređeno je na nova radna mesta, među kojima je najviše članova DS, uglavnom na poslove poljočuvarske službe. Nova rešenja dobile su dojučerašnje sekretarice sa srednjom školom, ali i fakultetski obrazovani kadrovi, diplomirani pravnici, ekonomisti, filolozi… I dok nova vlast navodi da je „sistem preopterećen“ i da „nisu krenuli da otpuštaju radnike, da je prva mera ako imate toliki broj ljudi, a nemaju šta da rade, onda morate da im date neki posao“, dotle predstavnici opozije smatraju da je nova vlast „na ovaj način želela da ponizi zaposlene, verovatno računajući da će isti odbiti da rade poljočuvarske poslove, jer se među njima nalaze diplomirani pravnici, ekonomisti, filolozi, dugogogodišnji radnici opštinske uprave, i na taj način obezbediti nova radna mesta za svoje članove i simpatizere čije zapošljavanje u opštinskoj upravi i javnim preduzećima već uveliko traje“.
“Lokalne samouprave u Vojvodini na izmaku 2013. godine”, NDNV, januar, 2014.
